Κοινά προβλήματα στο Νότο

ΤΗΣ ΘΕΑΝΩΣ ΘΕΙΟΠΟΥΛΟΥ
Στη ζώνη του υψηλού πιστοληπτικού κινδύνου αρχίζει και βρίσκεται ο ευρωπαϊκός νότος και οι διαφορές με τον ευρωπαϊκό βορρά είναι πλέον εμφανείς. Στο κλαμπ των χωρών του υψηλού πιστοληπτικού κινδύνου σπρώχνει πλέον την Κύπρο η νέα υποβάθμιση από τους Standard and Ρoor’s. Ένας οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης που συνδέει την αλλαγή των ratingsμε τη διασύνδεση του χρηματοπιστωτικού τομέα με την Ελλάδα. Σε αντίθεση με τους οίκους Μoody’sκαι Fitch οι οποίοι πέρα από τον «ελληνικό ιό» βλέπουν και διαρθρωτικά προβλήματα που απαιτούν λύσεις. Η νέα υποβάθμιση της Κύπρου πυροδότησε ξανά την πολιτική αντιπαράθεση με κύριο αντικείμενο ποιος έχει τη βασική ευθύνη για την κατάσταση. Πρωταγωνιστές η Κυβέρνηση, η Κεντρική Τράπεζα και όλα τα πολιτικά κόμματα όπου η κάθε πλευρά είχε τη δική της επιχειρηματολογία. Η διαβάθμιση της Κύπρου από τους S&Ρ είναι η χαμηλότερη μετά από αυτήν της Ελλάδας και της Πορτογαλίας και ίδια με αυτήν της Ιρλανδίας, χώρα που προσέφυγε στο μηχανισμό στήριξης της ΕΕ. Η σημερινή ευρωπαϊκή κρίση, που ξεκίνησε ως ελληνική, δεν είναι μόνο δημοσιονομική. Είναι και αποτέλεσμα των ανισορροπιών στην ανταγωνιστικότητα, αλλά και άλλων τοπικών προβλημάτων με κυριότερο σε πολλές χώρες τον χρηματοοικονομικό τομέα.
Στη Ισπανία, το πρόβλημα δεν είναι μόνο δημοσιονομικό. Πηγάζει από το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, την προηγηθείσα υπερθέρμανση της αγοράς κατοικίας, τις μικρές αποταμιευτικές τράπεζες και τον μεγάλο δανεισμό του ιδιωτικού τομέα. Στην Πορτογαλία το πρόβλημα πηγάζει από το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, τον υπερβολικό δανεισμό των ιδιωτών, αλλά και τα μεγάλα ελλείμματα του κράτους. Στην Ιρλανδία το πρόβλημα ξεκίνησε από την υπερθέρμανση της αγοράς κατοικίας και την ανεξέλεγκτη παροχή δανείων προς τους ιδιώτες. Η διάσωση των τραπεζών από το κράτος μετέτρεψε την τραπεζική κρίση σε κρίση δημόσιου χρέους, ενώ και οι ιδιώτες είναι υπερδανεισμένοι. Η διαφορά με τις υπόλοιπες χώρες είναι ότι η Ιρλανδία δεν ανήκει στον ευρωπαϊκό νότο αλλά στον βορρά.
Η Ελλάδα και η Πορτογαλία έχουν τα μεγαλύτερα δημοσιονομικά ελλείμματα, αλλά και τα μεγαλύτερα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών. Για την Κύπρο οι οίκοι βλέπουν ότι η επιδείνωση των δημοσιονομικών δεδομένων είναι διαρθρωτικού χαρακτήρα και η έκθεση των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα αυξάνει τους πιστοληπτικούς κινδύνους για το κυπριακό δημόσιο.